W procesie prawidłowej wymowy głosek ważną rolę odgrywają sprawne narządy artykulacyjne, do których zaliczamy: żuchwę, język, wargi, podniebienie miękkie oraz twarde, zęby i dziąsła. Poniżej przykłady ćwiczeń aparatu artykulacyjnego do wykonywania w domu:
1. Ćwiczenia wzmacniające mięśnie warg:
- naśladowanie rybki (usta w tzw. rybi pyszczek),
- cmokanie,
- układamy usta w dzióbek, przesuwamy raz w prawo, raz w lewo,
- ułożenie ust na zmianę w dzióbek i uśmiech (można mówić u-i-u-i-u-i ... ),
- wymawianie na zmianę o-e-o-e-o-e,
- parskanie,
- kilkakrotne nadymanie policzków, przy zwartych wargach.
2. Ćwiczenia języka:
- wysunięcie języka z jamy ustnej i wykonywanie ruchów wahadłowych od jednego kącika ust do drugiego; język nie powinien dotykać warg, należy także unikać współruchów szczęki dolnej,
- unoszenie wąskiego języka możliwie najwyżej w kierunku nosa i opuszczanie na brodę,
- oblizywanie zewnętrznej powierzchni zębów przy zamkniętych ustach,
- oblizywanie wkoło warg (usta szeroko otwarte),
- przy szeroko otwartych ustach – dotykanie na zmianę górnych i dolnych zębów,
- przy otwartych ustach – język dotyka na zmianę ostatnich zębów trzonowych górnych i dolnych, po obu stronach szczęki (należy unikać współruchów żuchwy),
- przy otwartych ustach – dotykanie czubkiem języka różnych punktów na podniebieniu (tzw. liczenie gwiazdek na niebie) oraz przesuwanie językiem po podniebieniu w przód i w tył (tzw. malowanie sufitu),
- zwijanie języka w rulonik,
- uniesienie boków języka, tak aby ułożył się w kształt łyżeczki,
- przy otwartych ustach – oparcie czubka języka o dolne siekacze i unoszenie jego środka (tzw. koci grzbiet),
- kląskanie.
3. Ćwiczenia podniebienia miękkiego:
- ziewanie,
- przy szeroko otwartej jamie ustnej – wdech tylko przez jamę nosową, wydech przez usta,
- wymawianie: uku – ugu – oko – ogo – ukku – uggu – okko – Olgo,
- udawanie chrapania na wdechu i wydechu.
4. Ćwiczenia szczęki dolnej:
- powolne opuszczanie i unoszenie żuchwy,
- powolne opuszczanie i unoszenie żuchwy przy zamkniętych ustach.
